Samen met Jolanda Aalbers nemen we een duik in de wereld van stockfotografie en waarom ze heeft gekozen om zich in stock te storten. Ze geeft een inzicht in wat de meerwaarde van stock voor haar is geweest en hoe je het beste met markt vorm om moet gaan.
Waarom heb je voor stockfotografie gekozen?
Nou, ik wilde wat meer met mijn foto’s gaan doen. Ik ben als sinds 2006 bezig en ik wou dat ik niet de enige was die ze bekeek, maar dat andere mensen er ook wat mee konden doen. Als ik voor de rest niets met mijn foto’s doe, dan vind ik dat echt zonde. Daarnaast wilde ik er ook wat mee kunnen verdienen. Hierom ben ik me op die stocksites gaan aanmelden.
Was direct voor klanten fotograferen dan niet interessant?
Dat legt weer druk op je. Dan wil je precies fotograferen zoals zij dat willen hebben. En ik wilde fotograferen zoals ik het wil. Met die stock sites ben je vrij in wat je fotografeert.
Ben je dan niet gebonden aan een markt eis?
Nee, bij Shutterstock niet. Je meldt je aan, je stuurt je foto’s in en zij bekijken dan of je foto’s kwalitatief goed genoeg zijn en dan word je toegelaten of niet. De eerste foto’s die ik instuurde, die waren niet goedgekeurd. Eigenlijk wordt je de eerste keer altijd afgewezen. Maar je krijgt meteen tips hoe je het wel goed moet doen. Dus daar leer je van en als je dat aanhoudt, dan zijn je foto’s bijna altijd goed. En zo niet dan krijg je weer nieuwe tips. Je bent niet gebonden aan iets anders verder.
Je kan in principe willekeurig dingen insturen dan?
Klopt, ze hebben wel een app waarop ze wel aangeven dat ze bepaalde soort foto’s nodig hebben. Daar kan je voor kiezen en dan heb je wel meer opbrengst. Maar ja, ik doe dat niet. Het is vrijblijvend en daardoor zoals ik het wil hebben. Waar ik nog wel eens op wil letten is dat bepaalde foto’s meer verkopen. Als ik dan buiten kom en ik ga dieren fotograferen en ik merk met de tijd dat afbeeldingen met alleen de wol of de huid van de dieren meer verkoopt. Dan ga ik daar meer foto’s van maken. Dan is de opbrengst uiteindelijk ook hoger. Het is voor het plezier fotograferen met een verdienste vanuit stock.
Op welke foto ben je het meest trots?
De foto waar ik het meest trots op ben is eigenlijk de gene die het minst is verkocht. Een zwarte neushoorn, echt een jonkie, die bleef heen en weer rennen en hij rende op een gegeven moment regelrecht op mij af en toen kon ik een foto maken. Dat is uiteindelijk een hele mooie foto geworden.
En wat is het meest verkocht?
Meest verkochte foto is van een vos geweest. Eigenlijk een foto van alleen de ogen. Ik had een vos heel erg scherp in beeld terwijl die nog zijn wintervacht had. Die foto heb ik zo gecropt dat je alleen nog de ogen over had. Die foto is het meest verkocht en het verkoopt nog steeds. Elke dag wordt die nog verkocht. Soms krijgt je voor een foto 20 cent, maar er zijn ook foto’s waar je 80 euro voor krijgt. Dus je weet het niet. Als je twintig foto’s hebt, dan moet je elke dag eigenlijk een of twee foto’s daaruit erop zetten. Als ik een paar dagen geen foto’s plaats, dan wordt de verkoop minder.
Dus eigenlijk het algoritme van ‘meest recente’ bespelen
En je keywords! Als je kijkt naar de keywords onder de foto’s die je het meest verkoopt, die moet je eigenlijk ook bij andere foto’s zetten. Dus als je heel veel druppel foto’s verkoopt, dan heb je een keyword ‘droplet’ die je goed gebruikt. Als je een keer vossen fotografeer nadat het net heeft geregend. Dan zet je die ‘droplet’ ook bij die vossen. Dan zien de mensen die op ‘droplet’ zoeken ook meteen de vossen foto’s. Goede kans dat die ook verkocht worden dan. Dus je moet heel slim zijn met die keywords en niet alleen maar denken dat die foto wel of niet mooi genoeg is. Laat de stocksite maar kijken of het goed is. Want sommige foto’s, dan denk je zelf, die is echt niet mooi en die worden dan alsnog heel vaak verkocht. Soms weet je ook niet waarom mensen het gaan kopen.
Onlangs is er redelijk wat gedoe geweest omdat dat stockfotografie niet meer rendabel zou zijn, merk je zelf daar ook iets van?
Het wordt iets minder, dat merk ik wel, want er zijn zoveel mensen die het nu doen en dat drukt de prijzen wel. Maar je moet er slimmer in zijn. Veel mensen willen alleen perfecte foto’s erop zetten en dan doen ze het niet handig genoeg. Al heb je niet het perfecte plaatje, maar als je elke dag een foto instuurt en er elke dag mee bezig bent, dan blijft je opbrengst ook wel hoog. Je hebt mensen die zeggen, het verdient niets. Je krijgt twintig cent voor een foto. Maar die twintig cent voor een foto kan echt wel oplopen, want sommige foto’s krijg je per keer twintig cent maar het heeft het ondertussen acht á negenhonderd euro opgeleverd, want mensen blijven het downloaden. Als je het vergelijk met wat de stocksite zelf verdient, dan is het wel een heel groot verschil. Maar ja, zij promoten jouw foto en daardoor blijft die in de verkoop. Die foto staat er een paar jaar op en uiteindelijk levert het dus zo een bedrag op voor sommige foto’s. Wat ook leuk is, toevallig liep ik paar weken terug in den haag en in een winkel zag ik magneetjes liggen met mijn foto erop. Ik draaide die magneetje om en dan staat toch mijn naam erop. Dan zie je soms toch waar je foto voor wordt gebruikt. De ene keer op een magneetje, de andere keer op een kussen van de Zeeman. Ja dat is wel mijn foto, dus er wordt dan wel wat mee gedaan. Want wat doe je er zelf mee? Je hebt het in je computer zitten als een bestaand, maar wat nou als je er later er niet meer bent. Niemand die dan nog naar je foto’s kijkt.
Hoe verre heeft de stock fotografie eigenlijk bijgedragen aan je fotografische ontwikkeling?
Nou, best wel veel want je krijgt feedback. Op je foto’s zelf, dat het wel iets beter kan, maar de stock site zelf is ook een informatie bron. Ze interviewen mensen hoe zij fotograferen. Dat kan je teruglezen en daar krijg je toch goede tips en tricks. Dus ja, ik leer er wel heel veel van. Je moet het ook gewoon leuk vinden. Je moet niet denken ‘ik doe het alleen voor het geld’. Je moet het gewoon leuk vinden want fotografie levert niet een hele baan op. Het gaat vooral om plezier en leren. Je leert altijd weer bij. Al ben je tien, twintig jaar aan het fotograferen, je blijft leren.
Wat kenmerkt jouw stockfotografie, of fotografie in het algemeen?
Ik probeer met bijvoorbeeld dierenfotografie altijd de blik te fotograferen. Dus niet gewoon het plaatje, maar wel de blik zodat het echt een uitstraling heeft. Met abstract fotografie. Tja, meer een bepaalde scherpte. Ik probeer altijd iets nieuws. Ik kijk op internet en dan probeer ik weer wat. Zoals met druppel fotografie, maar dan doe ik het met huis-tuin en keuken spullen. Wat iedereen met speciaal apparatuur doet, dat probeer ik gewoon op een manier wat iedereen zou kunnen. Of mijn foto’s echt uniek, dat weet ik niet. Niet met abstract.
Denk je dat stock je in een bepaalde richting heeft geleid?
Ja, want omdat je ook inkomsten hebt ga je toch nieuwe dingen proberen om te kijken of dat nog meer opbrengt. Door die stockfotografie is fotografie betaalbaar. Want de apparatuur die je koopt is toch hartstikke duur. Het stimuleert je door weer elke keer iets nieuws te bedenken. Trouwens, met die stockfotografie kan je ook zien aan wie je het meest foto’s verkoopt en welke plaatjes het meeste aanslaan. Daar kijk je naar en dat ga je ook wat meer in die richting fotograferen. Dus dan worden je opbrengsten ook weer iets hoger van. Je blijft wel een bepaalde trend volgen, maar wel vanuit je eigen hoek. De opbrengst blijven vaak wel allemaal het zelfde als je maar continue iets in blijft sturen. Want dan blijven je foto’s ook een beetje hoog in het algoritme.
Wat wil je eigenlijk echt laten zien?
Ik wil altijd een uitdrukking laten zien of een look en niet een gewone plaatje. Soms bij abstract, dan maak ik dan bijvoorbeeld foto’s met olie. En dan zit er een haar in die olie en die laat ik zitten. Dat vind ik dan een mooi beeld. Misschien is dat voor een ander niet zo mooi, maar daar kan ik dan minuten naar kijken. Dus ik wil zulke foto’s waar je dan toch langer naar blijft kijken dan een seconde.
Probeer je dat uit esthetiek te halen, uit ‘dat is een vreemde foto’ of een bepaald concept?
Als ik een abstracte foto maak, dan wil ik ook een soort look erin te krijgen, maar het hoeft niet mooi te zijn. Het moet wel iets hebben waarvan je denkt ‘hey, mooi om wat langer naar te kijken.’ Het moet visueel prikkelend zijn zodat iemand anders ook langer naar kijkt dan eventjes een seconde.
Ga je zitten om een foto van te voren te bedenken of zijn het ideeën die spontaan komen en dat je het dan verder uitvogelt?
Nee, ik bedenk het niet helemaal. Ik ga ergens naartoe en het enigste wat ik doe is kijken naar wat ik ongeveer wil fotograferen. De wat en hoe ga ik niet van te voren bedenken. Ik zie het op dat moment en als het me een mooie plaat lijkt, dan ga ik schieten.
Als stock fotografie zou stoppen, hoe zou je dan verder gaan met fotografie?
Ja, dan zou ik toch anders gaan fotograferen. Dan zou ik toch meer blijven hangen in de natuur fotografie zoals ik het leuk vindt en ook wat minder erop uit gaan. Want nu wil je elke keer wat nieuws. Je wil dan toch ook wat nieuws hebben, maar dan zal je toch iets minder op uit gaan dan voor stockfotografie.
Je geeft aan dat je iets wil laten zien, zou je dan ook nieuwe platformen zoeken om je foto’s te laten zien?
Ja, dat zou ik in de toekomst wel willen. Ik zou een expositie willen houden een keer. Ik vind me nu nog niet goed genoeg, maar ik zou het in de toekomst wel willen. Nou, niet goed genoeg, meer dat ik meer verschillende soorten foto’s moet hebben naar mijn mening. Nog meer dan wat ik nu heb. Ik heb nu steden en abstract hiervoor in gedachten. Ik zou wel meer abstract willen hebben. Uiteraard heb ik ook mijn dieren fotografie. Het moet nog alleen echt meer eigen worden. Ik maak overal wat foto’s van, probeer van alles eigenlijk en het is nog allemaal heel erg uitdagend. Ik moet meer gaan zoeken naar een eigen stijl. Op het moment dat ik een eigen stijl heb, dan zou ik echt exposities willen doen.
Dus je hebt nu de stijl en de kwaliteit wat je voor stock aflevert. Aan de andere kant zeg je dat je een eigen stijl mist?
Ja, ik moet nog zoeken naar een eigen stijl, waarop ik op een leuke manier mijn fotografie kan uitleven en dat als mensen mijn foto zien dan kunnen zeggen ‘oh, die is van Jolanda’. Dat zit er nog niet bij allemaal erin. Ook in mijn bewerking. Ik wil dat die look er hebben, zoals bij dieren en natuur. Dat wil ik ook weer terugzien bij abstract en als ik steden ga fotograferen.
Hoe uitgebreid is je post-production?
Ik bewerk wel heel erg uitgebreid. Ik ben af en toe meer dan een half uur bezig met een foto en dan ben ik vaak nog niet helemaal tevreden en dan ga ik de dag erna weer tegenaan. Ik ben niet met Photoshop bezig om dingen te verplaatsen. Wat ik doe is wel de kleuren versterken op een manier dat het nog wel realistisch is. Als ik dan extreem bewerk dan zie je ook echt dat het extreem bewerkt is, maar dan nog verplaats ik geen dingen want ik hou niet van beeldmanipulatie op die manier.
Alle foto’s eigendom van Jolanda Aalbers
www.shutterstock.com/nl/g/jolandaaalbers
Instagram: photography_jolanda_aalbers